श्रावण महिन्यातील कृष्ण पक्षाच्या अष्टमी तिथीला भगवान श्रीविष्णूंनी कृष्णावतारा जन्म घेतला याच दिवसाला कृष्ण जन्माष्टमी किंवा गोकुळाष्टमी असे म्हटले जाते या दिवशी कृष्ण जन्माष्टमी/ गोकुळाष्टमी व्रत केले जाते .
Janmashtami vrat/कृष्ण जन्माष्टमी/ गोकुळाष्टमी व्रत
Janmashtami vrat :कृष्ण जन्माष्टमी/ गोकुळाष्टमी व्रत कसे करावे
गोकुळाष्टमीच्या दिवशी सकाळी स्नानादी कर्म पूर्ण करून व्रताचे संकल्प घ्यायचे असतात. म्हणजेच उपासाची सुरुवात करायची असते
त्या दिवशी उपवास करणार्‍या भक्तांसाठी जन्माष्टमीच्या आदल्या दिवशीचे शेवटचे जेवण करण्याची शिफारस केली जाते.
जेव्हा अष्टमी तिथी आणि रोहिणी नक्षत्र निघून जातात, तेव्हा उपासक संपूर्ण दिवस उपवास करण्याचा संकल्प करतात आणि नंतर दुसऱ्या दिवशी उपवास सोडतात. जेव्हा रोहिणी नक्षत्र किंवा अष्टमी तिथी निघून जाते तेव्हा काही भक्त उपवास सोडतात.
कृष्ण जन्माष्टमीला उपवास करण्याचे नियम
जन्माष्टमीचा उपवास करताना, दुसऱ्या दिवशी सूर्योदयानंतर उपवास मोडेपर्यंत कोणतेही धान्य खाऊ नये.
एकादशी व्रताच्या वेळी पाळल्या जाणार्‍या प्रत्येक मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन जन्माष्टमी व्रताच्या वेळी देखील केले पाहिजे.
परानानुसार उपवास सोडणे योग्य मुहूर्तावर झाले पाहिजे. सूर्योदयानंतर दुसऱ्या दिवशी अष्टमी तिथी आणि रोहिणी नक्षत्र
संपल्यावर कृष्ण जन्माष्टमी व्रतासाठी पारण केले जाते. दिवसभरात अष्टमी तिथी किंवा रोहिणी नक्षत्र संपल्यावर जर अष्टमी
तिथी आणि रोहिणी नक्षत्र सूर्यास्तापूर्वी संपले नाहीत तर उपवास मोडू शकतो. अष्टमी तिथी आणि रोहिणी नक्षत्र, ज्याला
निशिता वेळ म्हणून ओळखले जाते, ते सूर्यास्ताच्या आधी किंवा हिंदू मध्यरात्री संपले नसले तरी उपवास सोडण्याची प्रतीक्षा करावी.
अष्टमी तिथी आणि रोहिणी नक्षत्र कधी संपतात यावर अवलंबून कृष्ण जन्माष्टमीचा उपवास पूर्ण दोन दिवस टिकू शकतो. जे दोन दिवस उपवास करू शकत नाहीत ते दुसऱ्या दिवशी सूर्योदयानंतर उपवास सोडू शकतात. हिंदू धर्मग्रंथ धर्मसिंधू ही सूचना करतो.
कृष्ण जन्माष्टमी/ गोकुळाष्टमी व्रत करताना भगवंताची पूजन कधी करावे
कृष्ण पूजा मध्यरात्री निशिता कालात केली पाहिजे. मध्यरात्री, भक्त एक संपूर्ण विधीवत पूजा करतात ज्यामध्ये षोडशोपचार पूजा विधी बनवणाऱ्या सोळा टप्प्यांपैकी प्रत्येकाचा समावेश होतो.
संक्षिप्त स्वरूपात षडशोपचार पूजा करण्याचे टप्पे सांगितले आहेत
ही पूजा विधी आपण आपल्या पारंपरिक पद्धतीने सुद्धा करू शकता( ज्या पद्धतीने आपल्या घरात रोज आपण पूजा करतो)
Janmashtami vrat:- षडशोपचार पूजा
1)आवाहन (आवाहन): देवतेला पूजेच्या ठिकाणी आमंत्रित करा.
2)देवतेला आसन (स्थिती): आसन अर्पण करा.
3)पाड्या (पायांसाठी पाणी): प्रतीकात्मकपणे देवतेचे पाय धुवा.
4)अर्घ्य (जल अर्पण): पाणी अर्पण करा जेणेकरून देवता आपले हात आणि ओठ धुवू शकतील.
5)देवतेचे मुख शुद्ध करण्यासाठी, आचमनिया (तोंड शुद्धीकरण) विधी दरम्यान जल अर्पण करा.
6)देवतेला “मधुपार्का” (गोड पेय अर्पण) मंत्राने एक गोड पेय द्या.
7)पाणी, दूध, दही आणि इतर पदार्थांनी ज्याला पंचामृत त्याने देवतेला प्रतीकात्मक स्नान करा.
8)वस्त्र (वस्त्र): देवतेसाठी ताजे कपडे घाला.
9)यज्ञोपविता (पवित्र धागा): देवतेला पवित्र धागा सादर करा.
10)चंदनाची पेस्ट आणि सिंदूर देवतेला लावावा.
11)पुष्पा (फुले): देवतेला ताजी फुले अर्पण करा.
12)उदबत्ती लावा आणि देवतेला धुप अर्पण करा.
13)एक दिवा पेटवा यालाच दिप अर्पण करने .
14)देवतेला नैवेद्य म्हणून अन्न द्या.त्यात सुंठवडा ,पांच खाद्य असावे
15)सुपारीची पाने जे तांबूळ आहे अर्पण करा..
16)प्रदक्षिणा आणि नमस्कार (प्रदक्षिणा आणि साष्टांग नमस्कार) विधी वापरून देवाची प्रदक्षिणा करा आणि नमन करा.
या सगळ्या विधी पार पाडणे शक्य नसेल तर मनात घुटमळू नका ज्या पद्धतीने पूजा करणे शक्य आहे त्या पद्धतीने मनोभावे पूजा अर्चना करावी पूर्ण विश्वासाने आणि श्रद्धेने अर्पण केलेली पूजा परमेश्वराला नेहमीच मान्य असते
आज च्या दिवशी कृष्ण जन्माची कथा वाचन करण्याची हि पद्धत आहे रात्री आरती करावी आणि सुंठवड्याचा प्रसाद करावा
कृष्ण जन्माची कथा
निष्कर्ष
या पोस्टमध्ये आपण Janmashtami vrat:कृष्ण जन्माष्टमी/ गोकुळाष्टमी व्रत करण्याची साधी सोपी पद्धत सांगितली आहे प्रदेशानुरूप
व्यक्तीनुरूप पूजा विधी आणि पद्धती बदलतात याच पद्धतीने पूजा करावी किंवा त्याच पद्धतीने पूजा करावी असा अट्टाहास न करता मनोभावे परमेश्वराला पूजा समर्पित करावी
Disclaimer
ही ब्लॉग पोस्ट फक्त माहिती देण्यासाठी बनवलेली आहे